روزنامه «لیدو نوینی» چاپ پراگ شنبه ۱۰ فروردین (۳۰ مارس) بر پایه اسناد ۲۰۰۰ صفحه‌ای سازمان امنیت چکسلواکی درباره میلان کوندرا نوشت حکومت چکسلواکی سالیانی دراز این نویسنده منتقد را تحت نظر داشته و کنترل می‌کرده است.
پیش از این در رسانه‌ها آمده بود خالق آثار ادبی‌ای چون «بار هستی» و «جاودانگی» در فاصله سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۲ و نیز سال ۱۹۶۸ زیر نظر سازمان امنیت کشورش بوده است.
او به اتهام فعالیت‌های غیرقانونی از حزب کمونیست و دانشکده فیلم و تلویزیون آکادمی هنرهای نمایشی پراگ اخراج شده بود.
کوندرا در آکادمی هنرهای نمایشی پراگ ادبیات تطبیقی تدریس می‌کرد. این آکادمی نقشی برجسته در آموزش یک نسل از کارگردانانی ایفا کرد که موج نوی سینمای چکسلواکی را بنا نهادند. اگرچه او پس از سرکوب نظامی بهار پراگ در سال ۱۹۶۸ به لحاظ سیاسی فعال نبود، اما سازمان امنیت چکسلواکی او را دشمن درجه دو می‌دانست.
از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۹ تحقیقات علیه کوندرا با عنوان عملیات «الیتار» در جریان بود. سازمان امنیت در پراگ تلفن‌های او را شنود می‌کرد، نامه‌هایش را می‌خواند، خانه‌اش را تفتیش می‌کرد و دستگاه شنود در آن کار می‌گذاشت. شبکه بزرگی از خبرچین‌ها اطلاعات مربوط به نظرات سیاسی کوندرا و روابط او با خارجیان و مسائل شخصی‌اش را به دست سازمان امنیت می‌رساند. در میان اسناد نام برخی همکاران کوندرا دیده می‌شود که این نویسنده به آنان اعتماد کامل داشته و حال معلوم شده که خبرچین دستگاه امنیتی بوده‌اند.
حکومت چکسلواکی سال ۱۹۷۵ به کوندرا اجازه داد تا برای مدتی به عنوان استاد مهمان به فرانسه برود. سازمان امنیت امیدوار بود در این مدت کوندرا علیه کشورش فعالیت کند و بهانه‌ای به دست دهد تا تابعیت اش را سلب کنند، اما بنا بر اسناد منتشر شده کوندرا در فرانسه به لحاظ سیاسی خویشتن‌دارانه رفتار می‌کرد. از این رو، سازمان امنیت شایعه پراکند که اگر کوندرا به کشورش بازگردد تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
کوندرا در ۱۹۷۵، پس از اینکه کتاب «خنده و فراموشی» منتشر شد و او بارها به وضعیت سیاسی کشورش انتقاد کرد، سلب تابعیت شد. وی از آن زمان به زندگی در فرانسه ادامه داد و دیگر به زبان مادری اش ننوشت. او همچنین برای مدتی طولانی با ترجمه کتاب‌هایش به زبان چکی مخالفت می‌کرد.
سال ۲۰۱۸ آندری بابیش، نخست وزیر جمهوری چک در دیداری خصوصی با کوندرا در فرانسه به او پیشنهاد کرد تابعیت زادگاهش به او بازگردانده شود،اما تا کنون واکنشی رسمی از سوی کوندرا به این موضوع مطرح نشده است.
به گفته دوستان کوندرا اینکه او خود باید درخواست بازگرداندن تابعیت قدیمش را بکند برایش ناخوشایند است. به نظر او این وظیفه جمهوری چک است که تابعیت‌اش را بازگرداند.
