بعدی
like
یادداشت

تئاتر، دایه ای مهربان تر از مادر برای سینما و تلویزیون

‏. ‏(‏۱۳-‏اسفند-‏۱۳۹۷)

امروزه برخی از فیلم های سینمایی، انیمیشن و گاهی سریال های تلویزیونی تبدیل به نمایش شده و روی صحنه می روند، اما تعداد آنها محدود است.

آرت کافه-سیدرضااورنگ:هنرهای نمایشی از دیرباز مورد توجه مردم بوده، هست و خواهد بود. علاقه مردم سراسر دنیا در طول سالیان به این هنر، نه تنها کم نشده، بلکه بیشتر نیز شده است. این یک اصل است که مخاطبان با هنرهای نمایشی بیشتر ارتباط برقرار می کنند تا هنرهای دیگر.
از روزی که سینما و تلویزیون پا به عرصه نهادند، این علاقه بیش از پیش شد. تئاتر را باید دایه ای مهربان تر از مادر برای سینما و تلویزیون دانست، زیرا اولین فیلم های داستانی که در سینما روی پرده رفتند یا از آنتن تلویزیون پخش شدند، یک نمایش بودند یا کاملا وابسته به ساختار تئاتر.
در ایامی که صدا وارد سینما شد، بخش مهمی از فیلم ها را تئاترهای روی صحنه تشکیل می دادند. این ارتباط همچنان وجود دارد و سینما و تلویزیون هنوز وابسته به تئاتر هستند. بسیاری از کارگردانان و بازیگران مطرح سینما و تلویزیون جهان تئاتری هستند. امروزه برخی از فیلم های سینمایی، انیمیشن و گاهی سریال های تلویزیونی تبدیل به نمایش شده و روی صحنه می روند، اما تعداد آنها محدود است. با توجه به پیشرفت روز افزون سینما و تلویزیون، اما همچنان برخی از نمایش ها به فیلمنامه تبدیل شده و در سینما اکران و از تلویزیون پخش می شوند.
بسیاری از نمایش های موفق پس از مدت کوتاهی به فیلم سینمایی تبدیل شده اند. با توجه به پیشرفت سالن های تئاتر و تجهیزات مدرن، فیلم های سینمایی نیز به راحتی تبدیل به نمایشنامه شده و روی صحنه می روند. امروزه حتی برخی از تئاترها، به طور همزمان در سالن سینماهای برخی از کشورهای جهان نمایش داده می شوند. استقبال از این روش بسیار زیاد است. با این روش، یک تئاتر می تواند همزمان هزاران تماشاچی داشته باشد. این یک پیروزی برای تئاتر و یک افتخار برای سینماست.
گاهی یک رمان پرفروش و پرطرفدار، در کوتاه ترین زمان به نمایشنامه، فیلمنامه سینمایی و تلویزیونی تبدیل و تولید می شود.رمان هایی که این خاصیت را دارند، در آمریکا و کشورهای صاحب هنر بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. متاسفانه این اتفاق خوب، در کشور ما روی نمی دهد و یا بسیار کمرنگ است. نگارنده به یاد نمی آورد، رمانی در ایران باشد که هم به تئاتر، فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی تبدیل شده باشد. این ضعف،هم بر می گردد به ادبیات و نویسندگان ما و هم به تئاتر، سینما و تلویزیون کشور.
تبدیل نمایش به فیلم سینمایی، بسیار اتفاق افتاده یا می افتد، تبدیل فیلم سینمایی به تئاتر گاهی اتفاق می افتد، تبدیل سریال تلویزیونی به فیلم سینمایی نیز صورت می گیرد، اما تبدیل سریال تلویزیونی به تئاتر را نگارنده در خاطر ندارد، اگر هم باشد بسیار نادر است، زیرا مدت طولانی یک سریال این اجازه را به هنرمندان عرصه تئاتر نمی دهد. این خاصیت سریال است که داستان را با طمأنینه روایت کند. در مجموعه های تلویزیونی برای روایت داستان و شخصیت ها وقت بسیار است، اما در تئاتر و سینما این زمان محدودیت دارد. برای همین تبدیل سریال تلویزیونی به فیلم سینمایی کم و به تئاتر بسیار نادر است. برخی از سریال ها مانند «پوآرو»، «شرلوک هلمز» و غیره اپیزودیک هستند، یعنی هر قسمت یک داستان مجزا دارد.
در سریال های اپیزودیک، هر قسمت یک فیلم کامل است. با ویژگی ای که مجموعه های اپیزودیک دارند، هر قصه از آنها فاکتورهای تبدیل شدن به تئاتر را دارند، زیرا هر قسمت داستان خاص خود را دارد، هر چند که ممکن است اکثر شخصیت های آن، به خصوص کاراکتر اصلی ثابت باشد.
اگر سریالی قوی و دارای این فاکتور باشد، به راحتی می تواند به نمایشنامه تبدیل شده و در صحنه اجرا شود. در کشور ما، متأسفانه مانند کشورهای صاحب سینما و تلویزیون از این گونه اتفاق ها نمی افتد. امیدواریم روزی در ایران نیز شاهد اتفاق های خوب در عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون باشیم!


یادداشت سیدرضا اورنگ تئاتر سینما تلویزیون  پوآرو    شرلوک هلمز