در ابتدای این نشست، سعید اسلام‌زاده ضمن معرفی حاضران، درباره مراحل طی شده برای رسیدن جشنواره به نقطه ای که امروز شاهدش هستیم و شکل گیری فراخوان و... توضیحاتی ارائه داد.
هادی مظفری در ادامه مراسم گفت: از سه ماه قبل کار جدی برای آسیب‌شناسی ۱۰ دوره گذشته جشنواره آغاز شد و از صاحب‌نظران، هنرمندان و بزرگان هنرهای تجسمی دعوت شد تا نظرات خود را در این زمینه ارائه دهند. همچنین با مدیران دوره‌های گذشته هم‌اندیشی داشتیم تا بتوانیم مسیری را که طی شده، بررسی کنیم. جا دارد از افرادی مثل جمشید حقیقت شناس ومجتبی آقایی و زحماتی که در چند دوره اخیر برای برگزاری این جشنواره کشیدند همینجا نام ببرم.
او برآیند این نشست‌های چندماهه را شناسایی نیازهای جشنواره یازدهم عنوان کرد و درباره آنها توضیح داد: نخستین موردی که به آن رسیدیم این بود که حلقه صاحب‌نظران در زمینه سیاستگذاری، دبیری و داوری جشنواره باید بزرگ‌تر شود.
مظفری ادامه داد: ساختار جشنواره پیش از این به این شکل بود که دبیر جشنواره از سوی مقام بالادست انتخاب می‌شد و از آن پس به تنهایی در همه زمینه‌ها تصمیم می‌گرفت. اما امسال به این باور رسیدیم که باید ساختار را تغییر دهیم و شورای سیاستگذاری برای تصمیم‌های مهم تشکیل شود. در ضمن امسال برخلاف چند دوره گذشته، هر رشته هنری یک نماینده شورای سیاتگذاری دارد تا مدافع آن رشته باشد و با احتساب بخش هنرهای جدید، در نهایت به فراخوانی با ۱۰ رشته و ۱۰ دبیر در شاخه های مختلف هنرهای تجسمی رسیدیم. در مرحله بعد ابراهیم حقیقی به عنوان دبیر جشنواره معرفی شد.
رییس شورای سیاستگذاری جشنواره تجسمی فجر، همچنین به تفاوت دیگر جشنواره امسال نسبت به دوره‌های سابق اشاره کرد و بیان کرد: امسال شاهد حضور پررنگ گالری‌داران به عنوان اثرگذارترین گروه در حوزه ارائه اثر و اقتصاد هنر هستیم. البته آنها سال‌های قبل به عنوان مدعو در جشنواره حضور داشتند ولی امسال، با آنها جلسات هم‌اندیشی برگزار کردیم و حضور ویژه‌ای در جشنواره دارند.
مظفری افزوده شدن بخش پژوهش به جشنواره یازدهم را نکته مهم دیگر این دوره از جشنواره دانست و گفت: برای بخش پژوهش تدارک ویژه‌ای دیده شده است. همچنین بخش ویژه چهل‌سالگی انقلاب اسلامی به عنوان یکی دیگر از نقاط قوت جشنواره امسال قابل اشاره است.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی همچنین انتخاب افراد برای مدیریت و اجرای بزرگ‌ترین رویداد تجسمی کشور را، کاری دقیق دانست و درباره آن توضیح داد: در انتخاب اعضای شورای سیاس‌گذاری، دبیران و داوران، دقت شده است که افراد مورد وثوق و دارای شان و منزلت هنری وارد کار شوند. بنابراین با افزایش حلقه همکاران، امسال علاوه بر کسانی که سال‌های قبل در جشنواره حضور داشتند، افراد دیگری را هم به گروه اضافه کردیم. ترکیب سنی شورای سیاستگذاری، دبیران و داوران به سمتی رفت که پیشکسوتان در کنار جوانان صاحبنظر و فعال در عرصه‌های بین‌المللی کنار هم به همفکری بپردازند. سعی کردیم به بهترین ترکیب برسیم و حضور نداشتن برخی هنرمندان به این دلیل بود که جای دیگری مسئولیت پذیرفته بودند.
در ادامه این نشست، ابراهیم حقیقی، دبیر یازدهمین جشنواره تجسمی فجر، پیش از آغاز سخنان خود خطاب به اصحاب رسانه حاضر در جلسه گفت: در عصر حاضر حضور و نقش رسانه‌ها غیرقابل انکار است. خوشبختانه در سال‌های اخیر خبرنگاران حوزه تجسمی بسیار فعال شده‌اند. بنابراین تاثیر عملکرد شما اهالی رسانه در جشنواره تجسمی، کمتر از خود رخداد نیست. اگر شما نباشید این اتفاق هرگز دیده نمی‌شود.
او سپس، اتفاق‌های جشنواره امسال را برشمرد و گفت: در هفت دوره نخست، هنرها از یکدیگر تفکیک شده بودند و جدا داوری می‌شدند. اما بعد گروهی سنجیده شدند. در جلساتی که در ماه‌های گذشته با استادان هنر داشتیم به این نتیجه رسیدیم که به روال گذشته برگردیم و هر رشته توسط داوران متخصص خود بررسی شود.
ابراهیم حقیقی همچنین اختصاص بخش ویژه کیوریتوری را که با دعوت از چند کیوریتور قرار است نمایشگاه هایی در جشنواره برپا کنند، نقطه مثبت دیگر این جشنواره دانست و درباره حضور گالری‌ها در جشنواره نیز توضیح داد: لیلی گلستان به عنوان یک گالری دار از ابتدا در شورای سیاستگذاری حضور داشت. با برگزاری چند نشست با گالری داران حالا می توانیم اعلام کنیم که گالری‌های دیگر هم با آثارشان به جشنوراه می‌پیوندند.
دبیر یازدهمین جشنواره تجسمی فجر، جشنواره را فرصتی برای دیده شدن هنرمندان کمتر شناخته شده دانست و گفت: در بخش مسابقه به جوانان و هنرمندان شهرستانی خواهیم پرداخت. بسیاری از هنرمندان به دلیل دوری از پایتخت فرصت این را ندارند که آثارشان را در معرض دید قرار دهند. چار که در بسیاری از شهرها گالری وجود ندارد و گالری های تهران هم به سختی به آنها فرصت برپایی نمایشگاه می دهند. در این جشنواره بیست نفر از بهترین هنرمندان هر رشته تقدیر می‌شوند که به کمک رسانه‌ها می‌توانند دیده شوند و به جامعه هنری نیز معرفی شوند. گالری‌ها هم می‌توانند از این فرصت برای کشف استعدادهای جوان استفاده کنند.
وی همچنین اضافه شدن تعداد جوایز بخش مسابقه را تمهید تازه شورای سیاستگذاری دانست و گفت: به ناشر برگزیده و نقد برگزیده هنرهای تجسمی هم فرصت دیده شدن خواهیم داد.
این هنرمند با سابقه گرافیک کشور، در ادامه سخنانش به نمایش مستندهای تجسمی در جشنواره اشاره کرد و گفت: مستندهای مرتبط با هنر تجسمی مانند آثار خسرو سینایی در این دوره از جشنواره در خانه هنرمندان ایران اکران و با حضور فیلمساز نقد و بررسی می‌شود. همچنین چند فیلم با موضوع هنرمندان برجسته ایرانی و خارجی نیز معرفی خواهد شد. نمونه بارز این دسته فیلم‌ها «کمال‌الملک» ساخته مرحوم علی حاتمی است.
ابراهیم حقیقی درباره جوایز این دوره نیز گفت: در هر یک از گروه‌های ده‌گانه مبلغ ۱۵ میلیون ریال جایزه نقدی به همراه طوبای زرین جشنواره به برگزیده داده می‌شود و علاوه بر آن نفر تقدیر شده، ۵۰ میلیون ریال جایزه می‌گیرد.
در ادامه این نشست محسن سلیمانی، مدیر اجرایی جشنواره تجسمی فجر نیز در سخنان کوتاهی گفت: جشنواره تجسمی فجر یک رویداد دیداری است و به همین دلیل بر خلاف جشنواره‌های دیگر طولانی‌تر خواهد بود. زیرا هنرهای تجسمی نیازمند آشنا کردن مردم با این فضاست. بنابراین این جشنواره امسال در ۴۰ روز برگزار می شود که نمادی از ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی نیز هست.۵ بهمن تا ۱۵ اسفند برای رخداد امسال در نظر گرفته شده است که این جشنواره در موسسسه صبا، مجموعه نیاوران، خانه هنرمندان، موزه امام علی (ع) و باغ موزه قصر برگزار خواهد شد.
در ادامه این نشست، سیدامیر سقراطی، دبیر هنری جشنواره نیز گفت: به نظر من اتفاق بزرگ جشنواره یازدهم اعتمادسازی و استفاده از ظرفیت‌های تجسمی در بیشتر رشته‌های زیرمجموعه آن است. در تمام ۱۰ دوره گذشته، مدیران برای برگزاری جشنواره زحمت کشیدند ولی با آسیب‌شناسی که کردیم تلاش بر این بود که از ظرفیت‌های نادیده گرفته شده استفاده شود. گویا امسال به اندازه بیست جشنواره، رویداد خواهیم داشت.
سقراطی در توضیح بیشتر بیان کرد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره از جشنواره، بازگرداندن رشته های مختلف هنرهای تجسمی در کنار پرداختن به هنرهای مدرن بود و موضوع دیگری دعوت از گالری‌ها برای کمک به برگزاری جشنواره. در این دوره با حضور گالری‌ها بدون ترس از نبود مخاطب، نمایش رویکردهای معاصر هنر را به گالری‌ها سپردیم تا هنرمندانشان را بیاورند و آنها را معرفی کنند. ۳۵ داور و ۱۰ دبیر به ما اعتماد کردند و همراهمان شدند که برای خود من اتفاق بسیار مهمی است.
امیر سقراطی درباره نمایش آثار هنرمندان در شهرستان‌ها در حاشیه جشنواره تجسمی فجر نیز گفت: بخشی از دستاوردهای تجسمی شهرستانی‌ها در استان‌های مختلف به نمایش در می‌آید که البته زیر نظر کیوریتور مورد اعتماد ماست.
او در بخش دیگری از سخنش با اشاره به سابقه خود در زمینه روزنامه‌نگاری و نقد هنرهای تجسمی، توجه به منتقدان و روزنامه‌نگاران در این دوره را اتفاق خوبی توصیف کرد و گفت: در این زمینه مطالعه عمیقی خواهیم داشت و به بهترین آثار در کنار آثار هنری جایزه می‌دهیم. همچنین کتاب‌های تجسمی منتشر شده در چهل سال گذشته را نمایش می‌دهیم که تا مخاطبان و هنرمندان با سیر مطالعات هنری در چهل سال گذشته آشنا شوند.
برگزاری همایش علمی در طول برگزاری جشنواره یکی دیگر از موضوعاتی بود که سقراطی از آن خبر داد. این مدیر هنری توضیح داد: در همایشی که در ایام برگزاری جشنواره برگزار خواهد شد، سه پنل سخنرانی خواهیم داشت که به رابطه هنرهای تجسمی با جامعه، اقتصاد و آموزش می‌پردازند. پژوهشگران می‌توانند در ذیل این سه محور به دبیرخانه مقاله بدهند. امیدواریم بتوانیم کتاب مجموعه مقالات را در روز اختتامیه تقدیم اهالی هنر کنیم. امیدوارم این حرکت به بررسی و آسیب‌شناسی هنر ما کمک کند.
در ادامه هادی مظفری درباره بخش‌های ویژه چهل سالگی انقلاب گفت: پلاک ۴۰ ، ویژه نمایش هنرهای تجسمی انقلاب است. همچنین نمایشگاه عکس روزهای انقلاب داریم.
هادی مظفری در تکمیل سخنش بیان کرد: در بخش هنر معاصر ایران یا همان «چهل نمایشگاه، چهل شهر» بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر را به شهرهای مختلف می بریم. البته نه اصل آثار. در پایان نیز از هنرمندان برگزیده انقلاب و دفاع مقدس تجلیل خواهد شد.
در ادامه این نشست، ابراهیم حقیقی، دبیران و داوران رشته های هنری را به صورت زیر معرفی کرد:
تصویرسازی
دبیر پژمان رحیمی زاده
داوران فاطمه رادپور، کمال طباطبایی، علیرضا گلدوزیان
خوشنویسی
دبیر امیراحمد فلسفی
داوران نصرالله افجه ای، غلامحسین امیرخانی، یداله کابلی خوانساری
سرامی:
دبیر مهران هوشیار
داوران مهدی حیدری، مریم کوهستانی، فرزاد فرجی
کاریکاتور و کارتون:
دبیر احمد عربانی
داوران کامبیز درمبخش، جمال رحمتی، حسن کریم زاده
گرافیک
دبیر فرزاد ادیبی
داوران سیامک فیلی زاده، مهران زمانی، علیرضا مصطفی زاده ابراهیمی
مجسمه:
دبیر روح الله شمسی زاده ملکی
داوران بیژن غنچه پور، سید مجتبی موسوی، مرتضی نعمت اللهی
عکاس:
دبیر کیارنگ علایی
داوران مهرداد افسری، بهنام صدیقی، شادی قدیریان
نقاش:
دبیراحمد وکیلی
داوران فرح اصولی، مهرداد خطایی، علیرضا آدم بکان، کاظم چلیپا، خسرو خسروی
نگارگری
دبیر عبدالله محرمی
داوران مهرزمان فخار منفرد، امیرحسین قهرمانی، رضا یساولی
هنرهای جدی:
دبیر امیر راد
داوران بهرنگ صمدزادگان، فرهاد فزونی، آزاده گنجه
در بخش پرسش و پاسخ این نشست نیز، هادی مظفری در پاسخ به پرسش خبرنگاری که درباره چارچوب‌های برگزاری جشنواره تجسمی فجر پرسید، توضیح داد: برای نخستین بار، همه جشنواره‌های فجر امسال آیین‌نامه مصوب از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دارند و از این پس ذیل این آیین‌نامه‌ها فعالیت خواهیم کرد که این اتفاق خوبی است.
خبرنگار دیگری درباره احتمال حضور سودجویان در جشنواره با ورود گالری داران و افزوده شدن بخش فروش سوال کرد که ابراهیم حقیقی در پاسخ به او گفت: رفتار گالری‌ها در طول جشنواره مثل رفتاری است که در طول سال دارند. ما حراج نداریم و بنابراین، قیمت‌گذاری با تفاهم انجام می‌شود. گالری‌داران مثل ما اینجا به دنبال اتفاق و فرصت هستند و رویکرد جشنواره هم چیزی جز کانالیزه کردن چرخه هنر نیست.
مظفری نیز در تکمیل سخنان حقیقی، گالری‌داران را بخش مهمی از چرخه هنر تجسمی دانست و گفت: اگر هر یک از ارکان سه‌گانه (هنرمند- مخاطب- گالری‌دار) را از چرخه خارج کنیم دچار نقصان می‌شود. ما معتقدیم اتفاقا حضور گالری‌دارها به مردمی شدن جشنواره کمک خواهد کرد. چون در گالری‌ها خریداران و مخاطبان حرفه‌ای اثر می‌خرند ولی در جشنواره این فرصت برای مردم عادی فراهم می‌شود.
امیر سقراطی در پاسخ به پرسش دیگری درباره حمایت از جوانان هنرمند گفت: گالری‌ها برای همین در جشنواره هستند که هنرمندان شهرستانی را کشف کنند. اتفاقا تفکیک فضای گالری‌دارها با بخش مسابقه به نظر من اتفاق خوبی است که امکان گسترش فعالیت می‌دهد. هرچند وزارت ارشاد با برگزاری جشنواره تجسمی جوان این هدف را دنبال می‌کند، اما اگر منظور از حمایت ورود جشنواره تجسمی فجر به چرخه آثار هنری است اتفاقا همان بهتر که این اتفاق نیفتد. زیرا این به نفع هنر نیست، اما می‌شود مثلا استادانی که در حاشیه جشنواره تجسمی جوان داوری می‌کنند یا کارگاه برگزار می‌کنند این وظیفه را بر عهده بگیرند و پیگیر روند کاری شاگردان مستعد باشند.
ابراهیم حقیقی هم در پاسخ گفت: یکی از دلایل حضور کیارنگ علایی در این جشنواره تجربه موفق او در شناسایی استعدادهای ناشناخته در مشهد بود. او در فراخوان ویژه بخش خود خلاقیت بسیاری به خرج داده و شیوه‌های خوبی اعمال کرده است.
در ادامه، هادی مظفری درباره دلیل حذف عنوان بین‌الملل از جشنواره گفت: اعتقاد داشتیم بین‌المللی شدن ضروریاتی دارد که باید به آن برسیم وگرنه یدک کشیدن عنوان بین‌المللی صحیح نیست. جوایز باید مطابق استانداردهای بین‌المللی باشد. ما بیست سال با جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر و فیلم فجر اختلاف زمانی داریم اما در چشم‌انداز این جشنواره قطعا هدف این است که این فاصله را جبران کنیم و بین‌المللی شویم.
در ادامه این نشست، خبرنگاری درباره بودجه جشنواره سوال کرد که هادی مظفری، رئیس شورای سیاستگذاری درباره آن گفت: دو میلیارد و صد میلیون بودجه اولیه است که احتمالا تا دو و نیم میلیارد هم افزایش خواهد یافت. طبق سیاست‌های شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به فاصله ۴۰ روز از پایان جشنواره، لیست هزینه‌ها را منتشر خواهیم کرد.
پرداختن به هنر انقلاب اسلامی از موضوعات دیگر مورد پرسش خبرنگاران بود. مظفری اما خط‌کشی میان هنر انقلاب اسلامی و هنر ضد انقلاب را از اساس غلط دانست و گفت: همه هنرمندان، داوران و مدیران فرزندان انقلاب اسلامی هستند. اما برخی ممکن است خودشان را انقلابی بنامند و دیگران را خارج از دایره بدانند. این در حالی است که برای ما هیچ تفاوتی نداشت و در زمینه انتخاب داوران و دبیران از دوستان ارزشی هم دعوت کردیم.
در پایان ابراهیم حقیقی از حضور فعال کیانوش غریب‌پور در طراحی گرافیک و پوسترهای مختلف جشنواره تشکر کرد و سلیمانی نیز اتفاق خوب جشنواره امسال را طراحی لوگوی ویژه چهل سالگی انقلاب توسط صداقت جباری دانست که با استفاده از خط کوفی بنایی طراحی شده و در پوستر تمام جشنواره‌های فجر امسال قرار خواهد گرفت.
